Een rondje Duitsland
14 juni - 26 juli = 3921 kilometer in 43 dagen
|
Wij hebben dit jaar een ronde om Duitsland gemaakt om de voor- en nadelen van een E-fiets
uit te zoeken. Duitsland heeft veel te bieden: het heeft vlakke gedeeltes, bergen en een mooi heuvellandschap. Er zijn genoeg campings, mooi verdeeld over de 4000 km, die we aflegden. Daar kunnen we 's nachts de accu opladen. Dat kan bij de receptie, maar die is 's morgens vaak pas laat open, dus laadde ik hem meestal in de sanitaire ruimte op. Een fietsaccu is duur (+ € 695,- terwijl een volledige oplading ca. 5 tot 10 cent kost). Om er zeker van te zijn dat de accu er de volgende morgen nog is, zet ik hem met een slot vast aan de verwarming of aan de spoelbak. In Zwitserland is het mogelijk om een E-fiets voor een week of een maand te huren. Dat is een goede oplossing als je hem alleen voor de vakantie wilt gebruiken. Bij een E-fiets wordt de druk op de pedalen elektronisch opgemeten, en kun je zelf bepalen hoeveel ondersteuning je wilt van de elektromotor. Er zijn 4 mogelijkheden: de motor helemaal uit, je fietst nu op eigen spierkracht zoals op een gewone fiets de 1e schakeling = tegenwind + 50% hulp de 2e schakeling = sterke tegenwind en/of heuvels + 100 % hulp de 3e schakeling = stormachtige wind en/of in de Bergen + 150 % hulp. |
Bremgarten - Schluchsee.
Dag 1 zondag 14 juni 2009
afstand:---------------83.43 km.
Daghoogte:-------------997 m.
Gemiddelde:-----------14,4 km/uur
Temperatuur:-----------29º
Gereden tijd: ---------5.46 uur
Bremgarten - Brugg - Villingen - Leuggern - Waldshut - Ühlingen - Grafenhausen - Schluchsee.
Ons vertrekpunt: de brug over de Rijn bij Waldshut |
Bierbrouwerij in Rothaus |
De camping in Schluchsee |
Het is prachtig weer. Om onze reis te beginnen kan het eigelijk niet beter. Mijn zuster
Rika heeft een E-fiets gekocht en nu willen we ervaring opdoen. Ik hoop aan het einde van deze reis de voor- en
nadelen van een elektrische fiets tegen elkaar weg te kunnen strepen.
Om de ronde te beginnen, moeten we eerst naar Waldshut. We rijden zoveel mogelijk binnendoor om de provinciale
weg te mijden. Hier is wel iets meer hoogteverschil, maar daarentegen is het een stuk rustiger.
Ik maak een foto van de brug over de Rijn en hoop hier na 6 à 7 mooie, spannende weken weer heelhuids en
met een vracht aan ervaring terug te zijn.
We beginnen met een gestage klim van 600 m. Zodra de weg steiler wordt, merk ik dat ik mijn zuster voor moet laten
gaan. We spreken af dat ieder zijn eigen tempo rijdt. Als Rika boven is, moet zij op mij wachten, dat was tot voor
kort steeds andersom.
Schluchsee - Schuttern (ten zuidwesten van Offenburg)
Dag 2 maandag 15 juni 2009
afstand:----------------116,69 km.------totaal 200,12 km.
Daghoogte:--------------- 219 m.-------totaal----1216 m.
Gemiddelde:--------------20,3 km/uur
Temperatuur:--------19 - 22º
Gereden tijd:-------------5.44 uur------totaal----11.30 uur
Schluchsee - Titisee - Höllental - Freiburg - Emmendingen - Herboldsheim - Lahr - Friesenheim - Schuttern.
Gemeentehuis in Kippenheim |
Stadspoort in Freiburg |
Overnachting in Schuttern |
Dat het vandaag, na het zwoele weer van gisteren, zou gaan regenen was te voorzien. De
tent kunnen we nog droog inpakken, maar na een paar kilometer voelen we de eerste druppels al. In de regen fietsen
we langs de Titisee en door het Höllental. Het vochtige weer bederft de indruk van de anders zo mooie omgeving
een beetje, zelfs het gezellige Freiburg ziet er triest uit.
Het tempo lijdt er echter niet onder. De afdaling van Titisee naar Freiburg gaat vlot. En als in de middag de zon
weer door de wolken breekt, besluiten we naar de camping in Schuttern te rijden. We zijn echter nog niet eens begonnen
met het opzetten van de tent, of het begint alweer te regenen. De campingbeheerder biedt ons de mogelijkheid aan
om de nacht binnen door te brengen.
Schuttern - Zinswiller (Frankrijk)
Dag 3 dinsdag 16 juni 2009
afstand:----------------111,62 km.-----totaal 311,74 km.
Daghoogte:----------------184 m.------totaal 1390 m.
Gemiddelde---------------17,2 km/uur
Temperatuur---------------27º
Gereden tijd--------------6.28 uur------totaal 17.58 uur
Schuttern - Kehl - Rheinau - Herrlisheim - Haguenau - Merzwiller - Zinswiller.
De Rijn bij Kehl |
De Kinzig komt hier bei Kehl in de Rijn |
Aanvankelijk is het nog een beetje bewolkt, maar dan begint de zomer. Definitief.
Vanaf Kehl rijden we aan de Duitse kant op de dijk van de Rijn. Tijdens het opladen van de accu (dat duurt ongeveer
een uur en is genoeg voor de verdere 25 kilometer) genieten wij van een "Schwarzwälder Spätzle"
met paddestoel in een roomsaus. We verlaten Baden Württenberg en voor één dag zijn we in Frankrijk.
Hoewel Haguenau best een grote plaats is, vinden we de weg naar de N62 vlug. Via Merzwiller fietsen we rustig naar
de camping in Zinswiller.
Grint voor Zwitserland?? |
Stadspoort van Haguenau |
Hier laden we de accu op in de tent |
Zinswiller - Saarlouis.
Dag 4 woensdag 17 juni 2009
afstand:------------105,34 km.-----totaal 417,08 km.
Daghoogte:------------516 m.------totaal---1906 m.
Gemiddelde:----------18,1 km/uur
Temperatuur:---------29º
Gereden tijd:---------5.49 uur------totaal--23.47 uur
Zinswiller - Baerental - Mouterhouse - Rohrbach - Sarreguemines - Saarbrücken - Saarlouis.
Mouterhouse, veel meertjes onderweg |
Als de natuur zijn gang gaat |
De Saar |
De D36 van Zinswiller naar Rohrbach ligt er verlaten bij. Wel moeten wel geleidelijk omhoog,
tot Mouterhouse en we bereiken een kleine pas. We passeren veel meertjes. Veel oevers zijn ingenomen door hengelaars
die zitten te vissen.
In het zonnetje onder een onbewolkte hemel kun je pas ècht van de omgeving genieten. Door het grensstadje
Sarreguemines komen we weer in Duitsland en we vervolgen onze weg langs de loop van de Saar.
Tegelijk zijn we in het 2e "Bundesland", Saarland, aangekomen.
Een inwoner van deze streek rijdt een stukje met ons mee en hij vertelt het één en ander over deze
omgeving.
De oude brug in Saarbrücken |
Even wat drinken |
Een mooi fietspad langs de Saar |
De Flyer en de Koga-Miyata |
Moderne Brug |
Ik ben ernaast gaan staan om de grootte te laten zien |
Saarlouis - Konz.
Dag 5 donderdag 18 juni 2009
afstand:---------------74,96 km.------totaal 492,04 km.
Daghoogte:--------------106 m.-------totaal----2012 m.
Gemiddelde:------------17,6 km/uur
Temperatuur:------------22º
Gereden tijd:-----------4.15 uur-------totaal--28.02 uur
Saarlouis - Merzig - Saarburg - Konz.
Langs de Saar |
door klijne dorpjes |
en de vrije natuur |
De tent is nat van de dauw, maar gelukkig staat de zon al aan de hemel.
We rijden afwisselend rechts en dan weer links van de rivier. In de namiddag betrekt de lucht. Het weersbericht
voor vannacht voorspelt niet veel goeds, we besluiten de tent niet op te zetten. We huren een kamer. Deze hoort
bij de camping, zodat we de faciliteiten, zoals de wasmachine en de droger kunnen gebruiken. Zo kunnen we morgen
met schone kleren verder.
Overdag hebben we "uit onze fietstassen" geleefd, dus bestellen we, na een heerlijke douche, in het restaurant
een echte Duitse maaltijd.
Een Duitse maaltijd betekent in onze ogen altijd reusachtige porties, die wij na zo'n inspannende dag best kunnen
waarderen.
Uit ervaring weet ik dat ik de eerste dagen van een reis nog niet zo veel eet, maar naarmate de reis vordert, wordt
mijn trek steeds groter.
Afgraving |
Een klein kapelletje langs de weg |
Sluis |
Saarburg aan de Saar |
Campingplaats Konz |
Konz - Waxweiler (Zuid-Eifel)
Dag 6 vrijdag 19 juni 2009
afstand:-----------77,13 km.------totaal 569,17 km.
Daghoogte:----------820 m.-------totaal---2832 m.
Gemiddelde:--------14,7 km/uur
Temperatuur:-15----22º
Gereden tijd;-------5.13 uur------totaal--33.15 uur
Konz - Wasserbillig - Echternach - Irrel - Prumzurlay - Oberweis - Altscheid - Waxweiler.
Aan de linkerkant stroomt de Saar in de Moezell |
De president van de Trierse fietsclub geeft een paar tips voor deze omgeving |
Wasserbillig (Luxemburg) |
De Sauer, grens tussen Luxemburg en Duitsland |
Over deze oude brug in Echternach komen we weer Duitsland in |
Omdat we vannacht niet in de tent hebben geslapen, hoeven we niet zoveel in te pakken en
zijn we al vroeg op pad. Aan de andere kant van de Moezel rijden we stroomopwaarts langs de rivier tot Wasserbillig
(Luxemburg).
De president van de Trierse wielerclub wil graag weten waar we vandaan komen en wat ons doel is. We krijgen van
hem de nodige tips voor de volgende 20 kilometer.
Vanuit het noorden komt de rivier de Sauer, welke de grens vormt tussen Luxemburg en Duitsland. Langs deze rivier
rijden we tot Echternach verder. Van een tegemoet komend stel fietsers uit de Rureifel krijgen we de raad om langs
de Prum verder te gaan. "Het is een mooiere omgeving", vertellen ze.
En… ze hebben gelijk. Schitterend en weinig verkeer. Het is wel heuvelachtiger dus in de pedalen. Het stijgingspercentage
is tussen de 8 en 10%, wat aan de daghoogte van vandaag wel te zien is.
We zijn er echter nog niet, mijn versnellingskabel breekt. En het is vrijdagavond. Ik hoop dat er op zaterdag een
fietsenwinkel open is, waar ze de kabel willen en kunnen vervangen.
Een oude molen aan de Prüm |
Dit is de Prüm |
|
30 motorrijders, ik heb ze geteld |
Dag 7 zaterdag 20 juni 2009
afstand:-------------48,32 km.-----totaal 617,49 km.
Daghoogte:-----------406 m.-------totaal---3238 m.
Gemiddelde;---------14,5 km/uur
Temperatuur;----11 - 18º
Gereden tijd;--------3.19 uur-------totaal--36.34 uur
Waxweiler - Prüm - Olzheim - Reuth - Stadtkyll.
Stadtkyll: de kerk en een restaurant met een gilde-boom ervoor |
Hier in Waxweiler kun je fietsen huren. Als ik bij de balie hoor, dat er in het volgende
dorp een goede fietsenmaker is, kan ik kan weer rustig ademhalen. In een lage versnelling rijd ik erheen, maar
er wacht me een teleurstelling: de zaak is al 2 maanden gesloten.
In Prüm, een districtstad, zou ik meer kans hebben. De mooie winkel is open, maar er is alleen een verkoopster
aanwezig. Ze kan wel me een nieuwe kabel verkopen, maar niet vervangen. Ik heb zoiets nog nooit eerder gedaan,
maar het is het proberen waard. Het lijkt te lukken, maar nee… ondanks de nieuwe kabel kan ik nog steeds niet schakelen.
Ik moet de volgende 2 dagen in een kleine versnelling mijn weg vervolgen.
Ik moet het maar van de zonnige kant zien. In deze omgeving is het best heuvelachtig, ik kan de 3 kleinste versnellingen
nog gebruiken, en omlaag gaat het ook zonder versnelling.
We slapen op de camping van het mooie dorpje Stadtkyll, waar elke tweede auto een Hollands nummerbord heeft. Zouden
we dicht bij Nederland zijn?
Uitzicht over Stadtkyll. Een heuvelachtig landschap |
Stadtkyll - Heimbach
Dag 8 zondag 21 juni,2009
afstand:-----------53,06 km.-----totaal 670,55 km.
Daghoogte:----------536 m.------totaal --3774 m.
Gemiddelde;----------15 km/uur
Temperatuur;---13 - 18º
Gereden tijd;--------3.31 uur-----totaal--40.05 uur
Stadtkyll - Dahlheim - Schmidtheim - Schleiden - Gmünd.
We verlaten Rheinland-Pfalz en komen Nordrhein -Westfalen in |
In het centrum van het dorp is een restaurant waar je lekker kunt ontbijten. Dat is in
de omgeving vast bekend, want bijna alle plaatsen zijn bezet. Voor ons is een klein ontbijt groot genoeg.
Als we boven op de berg terugkijken in het dal, zien we nog een paar nevelslierten hangen. De daken glimmen van
het vocht. Hier boven schijnt de zon en er waait een lekker windje. Onze tent is hier (over de fiets) in no time
droog.
Het nu volgende stuk is een gedeelte van de "Grote Eifel route". De weg voert ons door een nationaal
park.
De Rureifel is een schitterende omgeving. Totdat de Rur bij Roermond in de Maas stroomt, blijven we langs de Rur
rijden.
Even rust met een vergezicht op Heimbach |
Klooster Mariawald |
De Rureifel is heuvelachtig |
De Hüngebacher burcht in Heimbach |
Camping in Heimbach |
Vakwerkhuizen in Heimbach |
Heimbach - Rosenthal (Hollandse grens)
Dag 9 maandag 22 juni 2009
afstand:-----------101,94 km.-------totaal 772,49 km.
Daghoogte:-----------434 m.--------totaal ---4208 m.
Gemiddelde;---------16.3 km/uur
Temperatuur;----14 - 20º
Gereden tijd;---------6.15 uur-------totaal --46.51uur
Heimbach - Nideggen - Jülich - Linnich - Hückelhoven - Wassenberg - Rosenthal.
De Rur |
Stadspoort zu Nydeggen |
De tweede poort |
Wij zijn al vroeg bij de fietsenmaker, maar het is een onaangename verrassing als we zien
dat hij pas om 15.00 uur open gaat. Een kleine tegenvaller, onze goede stemming kan echter niet kapot. Eerst maar
eens een goed ontbijt.
Bij de bakker vertellen we ons verhaal: dat we pech hebben dat de fiets niet gemaakt kan worden.
De bakkersvrouw grijpt meteen de telefoon. Na een snelle onderhandeling vertelt ze, dat ze de fietsenmaker uit
zijn bed heeft getrommeld en dat wij naar de fietsenwinkel kunnen komen.
De fiets wordt opgetakeld en ik krijg te horen (en te zien) waar het schort. Voortaan zal ik altijd een reservekabel
bij me hebben, ik weet nu hoe die vervangen moet worden. Na een half uurtje rijd ik weer op een perfect schakelende
fiets. Heerlijk, dat ik al de versnellingen weer kan gebruiken.
Wij rijden over een weg met haarspeldbochten omhoog naar Nideggen. Tot de Hollandse grens rijden we verder over
zand- en grindwegen. Bij de iets grotere plaatsen rijden we het centrum in om ze te bekijken en even te pauzeren.
De Rur is hier ongeveer 5 mtr. breed en slingert door het dal, de beide oevers zijn dicht bebost
Over kleine bruggetjes |
en grindweggetjes |
langs de Rur |
De citadel van Jullich |
Rur Talsperre |
Rosenthal (Holländische Grenze) - Xanten
Dag 10 dinsdag 23 juni 2009
afstand:-------------99,93 km.-----totaal 872,42 km.
Daghoogte:-----------152 m.-------totaal --4360 m.
Gemiddelde;-----------17 km/uur
Temperatuur;----13 - 22º
Gereden tijd;---------5.51 uur;-----totaal--52.42 uur
Rosenthal - Roermond - Reuver - Venlo - Straelen - Geldern - Sonsbeck - Xanten.
We komen een stukje door Nederland |
Het eerste religieuze gebouw dat we in Holland tegenkomen |
Koffiepauze in Reuver |
Door de ochtendnevel is de temperatuur nog wat aan de lage kant als we wegrijden. Maar
dat duurt niet lang. In Reuver kunnen we al op een terrasje van onze koffie genieten.
In Venlo gaan we het centrum in. Ook nu beseffen we weer, hoeveel je mist als je alleen maar met de auto door een
stad heen rijdt.
Het is een heel mooie stad met een gezellig marktplein.
Voordat we in Xanten aankomen worden we met de neus op het feit gedrukt dat er hier ook "bergen" zijn.
Een stijging van 1 tot 2 % verwacht je in dit platte land niet. De top van deze berg heeft de toepasselijke naam
"Sonsbecker Schweiz" gekregen.
Na de bezichtiging van het oude centrum en de dom van Xanten rijden we naar de camping, ca. 3 km. buiten de stad.
De Maas |
Raadhuis in Venlo |
De Maas |
Kaethy + Hans brengen ons naar de camping |
De bakstenen dom in Xanten |
Ook in Xanten gaat de zon onder |
Xanten - Weseke (Borken)
Dag 11woensdag 24 juni 2009
afstand:--------------56,18 km.-----totaal 928,60 km.
Daghoogte:------------127 m.-------totaal --4487 m.
Gemiddeld:-----------17.1 km/uur
Temperatuur;---------25º
Gereden tijd;--------3.16 uur--------totaal--55.58 uur
Xanten - met de pont over de Rijn - Hamminkeln - Borken - Weseke.
Xanten heeft mooie huizen |
Marktplein in Xanten |
De zijkant van de dom |
De Rijn bij Xanten |
Wachten op de pont |
Voordat we verder rijden willen we het centrum van Xanten nog eens goed bekijken.
De Rijn oversteken met de voetgangerspont is een kattensprongetje, toch gaat hij niet elke dag. We hebben geluk;
elke zaterdag, zondag, woensdag en vrijdag vaart hij van 10.00 - 19.00 uur. Het is nu echt zomer en we zijn blij
dat onze weg in de schaduw van de bomen ligt. De fietspaden zijn hier uitstekend. Als er iets minder tegenwind
zou zijn, was het helemaal perfect.
Rika rijdt voorop en kan een tempo van 20 - 24 km/uur best volhouden. In haar kielzog probeer ik haar bij te houden,
maar af en toe moet ik laten weten dat ze wat vaart moet minderen.
Om 15.00 uur komen we in Weseke aan. Ik heb mijn nicht Christel en haar man Jupp al heel wat jaartjes niet meer
gezien. De ontvangst is allerhartelijkst en de koffie met gebak staan al klaar. 's Avonds komen haar 3 kinderen
voor de barbecue. Als het gezellig is gaat de tijd snel; het is zo 23.00 uur.
Extra voor fietsen |
Een zonnecollector op elk dak |
Doet hij het goed? |
Weseke - Denekamp (Holland)
Dag 12 donderdag 25 juni 2009
afstand:----------------78,31 km.------totaal 1006,91 km.
Daghoogte:----------------91 m.-------totaal ----4578 m.
Gemiddelde;-------------19.1 km/uur
Temperatuur;-------------28º
Gereden tijd;------------4,05 uur------totaal ---60.03 uur
Weseke - Vreden - Gronau - Losser (Holl) De Lutte - Denekamp..
Afscheid von Christel Jupp |
en Agnes |
Om 9.00 uur nemen we afscheid van Christel en Jupp en rijden naar Vreden, waar een andere
nicht woont. Ook Agnes hebben we lang niet gezien. Een leuke hereniging, en ook hier gaat de tijd veel te snel.
Tegen de middag gaan we verder richting Gronau en moeten de grens met Nederland weer over. Het eerste Nederlandse
dorp, Losser, is in feeststemming. De temperatuur is inmiddels gestegen naar 28º in de schaduw
Op het terras is een plaatsje in de schaduw fijn om de feestvreugde te aanschouwen.
Een inwoner vertelt ons over de mooiste weg van heel Nederland, we rijden op deze "groene weg" tot Denekamp.
De weg voert ons langs boerderijen en weiden, waaruit de koeien ons nakijken, en klaterende beekjes.
Vandaag hebben we onze eerste1000-km.overschreden.
Ik heb er geen idee van, hoeveel sterren de camping van Denekamp heeft, maar van mij krijgt hij er 5.
Nieuwsgierige koeien |
Kerk in Denekamp |
Schluis Almelo - Nordhorn kanaal |
Denekamp - Papenburg
Dag 13 vrijdag 26 juni 2009
afstand:----------120,86 km.------totaal 1127.77 km.
Daghoogte:-----------50 m.-------totaal-----4628 m.
Gemiddelde;-------19.5 km/uur
Temperatuur;--18 - 28º
Gereden tijd;-------6.11 uur------totaal ----66.14 uur
Denekamp - Nordhorn - Lingen - Meppen - Stavern - Renkenberge - Wippingen - Neuböger - Neulehe - Aschendorf
- Papenburg.
Almelo - Nordhorn kanaal |
Stadhuis van Meppen |
Dortmund-Ems kanaal |
40 kilometer rijden we langs kanalen. Eerst een stuk langs het Almelo-Nordhorn kanaal en
in Nordhorn moeten we verder langs het Ems-Vechte kanaal en kort voor Lingen langs het Dortmund Emskanaal.
Tot Lingen zien we geen enkele auto; het zijn overwegend grindwegen, soms dwars door een bos.
Bij Meppen kunnen we verder over een militaire weg, die vandaag niet is afgesloten. Eén enkele auto over
de eindeloos lange weg geeft ons bijna het gevoel alleen op de wereld te zijn. Ik denk dat het door de bomen komt,
die langs de weg staan, het lijkt alsof de tegenwind vandaag niet zo sterk is.
In Noord-Duitsland worden veel aardappels gegeten |
Meppen |
Papenburg - Nordenham
Dag 14 zaterdag 27 juni 2009
afstand:-------------109,27 km.-----totaal 1237.04 km.
Daghoogte:--------------30 m.-------totaal ---4658 m.
Gemiddelde;----------18.9 km/uur
Temperatuur;-----18 - 25º
Gereden tijd;----------5.45 uur------totaal --71.59 uur
Papenburg - Rhauder - Barssel - Westerstede - Jade - Rodenkirche - Nordenham.
Deutsche Fehnroute |
Ost-rauder-fehn |
We rijden door Papenburg en vinden "de route door het veen". We volgen de "Deutsche
Fehnroute" een poosje, maar buigen dan af via Barssel naar Westerstede. In deze mooie plaats is de voetgangerszone
versierd met bloembakken.
Om 15.00 uur hebben we ons doel voor vandaag al bereikt. Veel winkels in Duitsland zijn tot 20.00 uur open, dus
hebben we zeeën van tijd om de boodschappen voor morgen te doen.
Veel lanen tussen Barssel en Apen |
Westerstede |
Noord-Duitse boerderij |
Nordenham - Krautsand (Wirschhaven)
Dag 15 zondag 28 juni 2009
afstand:------------83.98 km.-------totaal 1321.02 km.
Daghoogte:------------80 m.--------totaal ----4738 m.
Gemiddelde;---------19.4 km/uur
Temperatuur;------16 - 18 - 24º
Gereden tijd;--------4.19 uur-------totaal ----77.18 uur
Nordenham - pont over de Weser - Bremerhaven - Bad Bederkesa - Moor aus Moor - Hemmoor - Krautsand.
Staat hier het vlas in de bloei? (Daniel schreef mij 22.03.2012,dat het Phacelia is.Dank je wel Daniel) |
De kleine vliegjes zijn alleen verzot op geel |
Van iets dichterbij |
Het is 16º als we opstaan en dat is te koud om koffie bij de tent te drinken. Een
afgesloten ruimte is er op de camping niet, dus kunnen we alleen maar hopen dat er een bakkerij in de buurt open
is die koffie heeft. Na 5 kilometer vinden we er één en we hebben tijd genoeg, de pont gaat pas om
9.00 uur.
De tocht via Langen naar Bad Bederkesa is fantastisch. Langs de lanen staan afwisselend eiken, berken en beuken.
Om 13.30 uur zijn we al in Hemmoor en we hebben reuzenhonger. Het is nog maar 20 kilometer naar de camping van
Krautsand. Het is zó 25º, als onderweg plotseling de zon doorbreekt.
Pont over de Weser |
Ebbe |
Kerk van Krautsand |
De Elbe bij Krautsand |
met een echt zandstrand |
Krautsand - Friedrichstadt
Dag 16 maandag 29 juni 2009
afstand:-------------105,63 km.-----totaal 1426.63 km.
Daghoogte:-------------131 m.------totaal-----4810 m.
Gemiddelde;-----------19.7 km/uur
Temperatuur;-----16 - 28º
Gereden tijd;---------5 .30 uur------totaal ---82.48 uur
Krautsand - Wirschhafen - Glückstadt - Wilster - Hochdann - Meldorf - Heide - Lunden - Friedichstadt.
Op de pont over de Elbe treffen we een Fransman met een éénwieler als aanhanger |
Een windmolen in Wilstadt |
|
Kerk in Heide |
Op de pont naar Glückstadt treffen we een Fransman uit Chamonix. Hij is op weg naar
Zuid-Noorwegen. Dat moet het Walhallah zijn voor Base-jumpers. (B.A.S.E. = afkorting -Building - Antenna - Span
- Earth - de objecten waar vanaf het meest gesprongen wordt
Base-jumpen is een sport voor koele kikkers en valt in de categorie risicosporten.
Tegen de middag bereiken we het Noord - Oostzeekanaal, de verbinding tussen de Noordzee en de Oostzee behoort tot
de drukst bevaren kanalen in de wereld.
De pont is gratis; een eindje verderop ligt de 2,5 km-lange spoorbrug, de Rensburger Hochbrücke, 80 jaar oud
en totaal achterhaald.
De zon komt precies op tijd te voorschijn om onze tenten over onze fietsen te laten drogen. Ondertussen eten wij
ons middagmaal, met het uitzicht op de geweldige brug.
Langs alle wegen ligt een fietsstrook, wat het fietsen des te veiliger maakt. Om 16.00 uur bereiken we Friedrichstadt
(Sleeswijk-Holstein), in de 17e eeuw gebouwd door Nederlandse tweederangsburgers, de Remonstranten, en dat is te
zien.
Grachten en huizen zoals in Amsterdam, je waant je in Holland.
Spoorbrug over het Noord-Oostzee kanaal bij Hochdonn |
Aan de andere kant van de dijk in Friedrichstadt |
Middageten in Hochdonn aan het Nord-Ostsee-Kanal |
De camping ligt achter de dijk |
Friedrichstadt - Westenholz
Dag 17 dinsdag 30 juni 2009
afstand:-------------85,31 km.-------totaal 1511.94 km.
Daghoogte:-----------167 m.---------totaal ----4977 m.
Gemiddelde;---------17.4 km/uur
Temperatuur;---18 - 28º
Gereden tijd;---------4.55 uur--------totaal ---87.43 uur
Friedrichstadt - Husum - Flensburg - Langbillig -Westenholz.
Door de grachten en façaden waan je je in Holland |
|
Friedrichstadt is in de 17e eeuw |
door Nederlandse Remonstranten |
gebouwd |
We beginnen de dag met een sightseeing door het schitterende plaatsje Friedrichstadt.
Via de havenstad Husum, waar we ook een kijkje nemen, komen we op de "Bundesstraße" 200, parallel
aan deze weg loopt een fietspad.
Flensburg is een grote stad, het voetgangersgebied is heel mooi. Hier rusten we even uit na 34 kilometer tegenwind
van Husum naar Flensburg. We rijden nog verder tot aan de Oostzee. Over de Oostzee-route zullen we naar het eiland
Rügen gaan.
Husum |
Wanderup Picknickplaats |
Flensburg |
Flensburg |
Aansluiting voor de accu |
Zonsondergang in Westenholz |
Wordt al dit graan in Duits brood verwerkt of is er een deel voor de export? |
Westenholz - Laboe
Dag 18 woensdag 1 juli 2009
afstand:------------108,08 km.--------totaal 1620.02 km.
Daghoogte:------------273 m.---------totaal ----5250 m.
Gemiddelde;----------19.8 km/uur
Temperatuur;-----18 - 28º
Gereden tijd;----------5.30 uur;-------totaal ---93.13 uur
Westenholz - Kappeln - Arnis - Thumby - Eckernförde - Schwedeneck - Friedrichsort - pont Laboe
De geschiedenis van deze molen lees je hiernaast |
klik op de foto |
Daken als in Denemarken |
Graanvelden met korenbloemen |
Windmolen in Kappeln |
Wachten op de pont naar Arnis |
De kleinste stad van Duitsland |
Met de pont over de Schleifjord |
Strodak |
Vanuit Westenholz rijden we via Gelting en Kapplen over de Oostzee-route naar het "kleinste
stadje van Duitsland". Arnis heeft 360 inwoners. Hier nemen we de pont over de Schlei fjord, en over de landweg
komen we door de kleine dorpjes Winnemark en Thumby.
Op het strand van Eckernförde picknicken we. Hoewel er al veel mensen in het water zijn, vind ik het nog te
koud om te zwemmen.
Terug op de Oostzee-route komen we via Surendorf bij de pont van Friedrichsort.
Die zet ons in een kwartiertje naar de andere kant van de Kieler fjord. Op deze manier hoeven we niet door de dichtgebouwde
buitenwijken van Kiel te fietsen.
Eigenlijk is dit geen pont, maar een schip. Zo wordt de duurste ( € 14,-) overtocht meteen de minst gemakkelijke.
We moeten eerst een trap af en de smalle loopplank is nauwelijks breed genoeg voor onze bepakte fietsen.
Eckernförde |
Laboe |
Graanveld tot aan de Oostzee |
Het duurt niet lang meer, dan wordt er geoogst |
Laboe - Priwall (Travemünde)
Dag 19 donderdag 2 juli 2009
afstand;--------------93,06 km.--------totaal 1713.08 km.
Daghoogte:------------369 m.----------totaal ----5619 m.
Gemiddelde;----------19.1 km/uur
Temperatuur;----18 - 29º
Gereden tijd;---------4.54 uur----------totaal ---98.07 uur
Laboe - Lütjenburg - Schönwald - Neustadt - Haftkrug - Travemünde - Priwall.
Marktplein in Lütjenburg |
Schönenwalde |
Evenals de laatste 2 weken staan we ook vandaag in het zonnetje op, terwijl het in Zwitserland
nu regent. Een klein beetje geluk moet je hebben als je op vakantie bent.
Meestal nemen we voor we wegrijden eerst een stuk fruit, een banaan of een appel, en ontbijten we onderweg.
Ik herinner me van vorig jaar dat Lütjenburg een gezellig marktplein heeft, dus besluiten we daar te pauzeren
voor het echte ontbijt.
We hebben vandaag bijna geen tegenwind, dus die 30 kilometer naar Lütjenburg hebben we zo gedaan.
Bij Lütjenburg begint de Holsteinische Schweiz. Het is heuvelachtig, we moeten heuvel op en heuvel af, omhoog
en omlaag, klimmen en weer dalen, het hoogteverschil is niet zo groot, maar het is toch erg vermoeiend.
We rijden over de B501 en via Schönwalde komen we bij Neustadt aan de Lübecker Bucht, de Oostzee.
Om op het schiereiland Priwall te komen, moeten we weer met de pont over, dus informeer ik eerst of er daar een
camping is. Het is nog vroeg; tijd genoeg om even de was te doen.
Zo kunnen we met schone kleren beginnen aan het 7e Bundesland, Mecklenburg-Voor-Pommeren.
Op de pond naar Priwall |
Neustadt, Lübecker Bucht |
Een viermaster in Priwall |
De haven van Priwall |
Priwall - Pepelow
Dag 20 vrijdag 3 juli 2009
afstand;----------80,64 km.------totaal 1793.72 km.
Daghoogte:--------323 m.--------totaal-----5942 m.
Gemiddelde;------17.8 km/uur
Temperatuur;-18 - 30º
Gereden tijd;------4.31 uur-------totaal -102.38 uur
Priwall - Dassow - Gravenmühlen - Wismar - Hornstorf - Katrlow - Blowatz - Pepelow.
Graan, graan, graan |
De Heilige Geestkerk in Wismar |
Centrum van Wismar |
Iets drinken |
Na een paar kilometer trappen, bereiken we de vroegere DDR.
Het is markt in Gravenmühlen. Dat zorgt altijd voor extra drukte en gezelligheid.
De volgende halte is Wismar ( het centrum staat op de Werelderfgoed lijst). In de Heilige Geest kerk is een rondleiding
bezig. De kerk heeft oude gebrandschilderde ramen, waardoor het zonlicht in stralen van verschillende kleurtinten
naar binnen valt.
Als we Wismar uitgaan, vragen we de weg aan een groep mannen. Zij lessen hun dorst met een pul bier. De heren zijn
het niet met elkaar eens en er ontstaat een luide woordenwisseling. Niemand heeft in de gaten dat wij als een geslagen
hond uit deze pijnlijke situatie wegsluipen.
Na een korte tijd zien we een wegwijzer, zo weten we toch zeker van dat we de goede kant op gaan. Desondanks presteren
we het om verkeerd te rijden, wat echter niet verkeerd uitpakt, want we komen door juweeltjes van dorpjes en het
is zó lekker rustig,
Centrum van Wismar |
Weer onze kleine vrienden van het geel |
Zonsondergang in Pepelow |
Pepelow - Bodstedt
Dag 21 zaterdag 4 juli 2009
afstand:----------109,95 km.-------totaal 1903.67 km.
Daghoogte:----------244 m.--------totaal ----6186 m.
Gemiddelde:--------18.5 km/uur
Temperatuur;---19 - 26º
Gereden tijd;-------5.56 uur--------totaal --108.34 uur
Pepelow - Neubukow - Kröpelin - Bad Doberan - Rostock - Niederhagen - Graal-Müritz - Ribnitz - Saal -
Bodstedt..
De haven van Rostock |
Voetgangersgebied |
Hoewel de zon nog schuilgaat achter wat sluierbewolking is het toch al 19º als we
wegrijden. Als we op een terrasje in Bad Doberan zitten, zien we opeens een locomotief met enkele wagons dwars
door de stad rijden. Als ik er een foto van wil maken, is hij al verdwenen.
Hoewel er in Rostock best mooie gebouwen staan, bijv. het stadhuis, ben ik niet zo weg van de naargeestige sfeer
in de stad. De huizen in het voetgangersgebied hebben mooie façaden, maar ze zijn te hoog om gezelligheid
uit te stralen.
We verlaten nu de B105 en rijden noordwaarts over landwegen, die deels geasfalteerd zijn, maar voor een groot gedeelte
verhard zijn met grind.
De met korenbloemen omzoomde graanvelden zijn geel. Het koren is rijp en zal zeker binnenkort geoogst worden.
Gemeentehuis van Rostock |
Als we Rostock verlaten, zien we nog een kerk staan |
Ribnitz |
Bodstedt - Stralsund
Dag 22 zondag 5 juli 2009
afstand:---------------44,85 km.-------totaal 1948.52 km.
Daghoogte:---------------80 m.--------totaal ----6266 m.
Gemiddelde;-----------17.2 km/uur
Temperatuur;-----18 - 23º
Gereden tijd;----------2.37 uur--------totaal --111.11 uur
Bodstedt - Barth - Grabow - Krönnevitz - Preetz - Stralsund.
Rivier en stad Barth |
Langs de weg |
Barth |
Een bron in Stralsund |
Stadhuis van Stralsund |
Na 10 kilometer zijn we in Barth. Het is fijn dat in Duitsland de bakkers op zondag open
zijn.
Als we verder rijden, begint het te regenen. We hebben de regenkleding dus niet voor niets meegenomen. Het is stil
op straat.
Bij Duvendiek is de weg geplaveid met straatklinkers. Dat is niet erg goed voor de fiets, noch voor je rug. Sneller
dan 10 km/uur kun je hier niet vooruitkomen.
Omdat het nog steeds regent, melden we ons bij de jeugdherberg. 's Middags lopen we de stad in. We ontmoeten daar
een paar uit Augsburg. Zij komen net terug van het eiland Rügen. Ze vertellen dat er veel toeristen zijn,
en daarom is alles een paar Euro's duurder dan elders. Verder is het in het noordwesten leeg en vlak. Wij zullen
het morgen zelf ervaren. Teruggekomen in de Jugi, zijn we uitgeblust.
Dat slenteren door de stad is vermoeiender dan 50 kilometer fietsen.
Nikolaikerk |
Dit stel maakt ook fietstochten |
Nikolaikerk |
Stralsund |
Gemeentehuis Stralsund |
Stralsund - Prora (Sassnitz, Rügen)
Dag 23 maandag 6 juli 2009
afstand:-----------81.064 km.--------totaal 2030.16 km.
Daghoogte:------------89 m.----------totaal-----6355 m.
Gemiddelde;---------17.7 km/uur
Temperatuur;---18 - 27º
Gereden tijd;--------4.37 uur---------totaal ---115.48 uur
Stralsund - Gustow - Garz - Putbus - Binz - Prora (Sassnitz)
Dam en brug Stralsund-Rügen |
Alleenstraat |
Sassnitz ligt in het noordoosten van het eiland Rügen |
Een overnachting met ontbijt in de "jugi" betekent voor ons dat wij zonder veel
pakwerk, de tassen aan de fiets hangen, klaar zijn om te vertrekken.
We rijden over de "Deutsche Alleen Straße", een nieuw geasfalteerde straat zonder fietspad. Gelukkig
is het er niet druk. Zo lekker als het is om te fietsen op de geasfalteerde provinciale wegen, zo beroerd zijn
de straten binnen de bebouwde kom. Op kinderkopjes kun je bijna niet in het zadel blijven. De gaten in de weg zijn
opgevuld met asfalt of ze liggen gewoon open. In Vilmnitz is het zo erg dat we af moeten stappen en de fietsen
voort moeten duwen.
Bij Binz is het gebied erg toeristisch, dat is aan de straten te zien; in noordelijke richting is er langs de kust
zelfs weer een fietspad.
Voor een campingplaats vragen ze hier € 39, terwijl we tot nog toe niet meer dan € 11 - € 15 hebben betaald. Als
ik naar de reden vraag, verklaart men zonder blikken of blozen "het seizoen is maar kort". Korter dan
in de rest van Duitsland??
We pikken dit niet en vinden een eindje verderop een plek op een privé-camping voor € 24.
Dit gebied staat bekend als "de vuursteenvelden". De tenten staan om 14.00 uur en we fietsen zonder bepakking
naar Sassnitz ( 7 km.), waar we op een kotter voor 12 personen stappen en vanaf de zee de 9 kilometer lange krijtkusten
bewonderen
De krijtrotsen brokkelen elk jaar verder af |
Prora (Rügen) - Gahlkow (Greifswald)
Dag 24 dinsdag 7 juli 2009
afstand:-----------89,44 km.--------totaal 2119.60 km.
Daghoogte:----------285 m.---------totaal-----6640 m.
Gemiddelde;--------18.3 km/uur
Temperatuur;---18 - 24º
Gereden tijd;-------4.53 uur---------totaal -120.41 uur
Prora - Bergen - Putbus - Garz - pont naar Greifswald - Kemnitz - Gahlkow.
Bergen centrum van Rügen |
De pont in Glewitz is de verbinding met het vaste land |
Tot Bergen rijden we over het fietspad dat parallel ligt aan de Bundesstraße, maar
na enige tijd moeten we ervan af, omdat er werkzaamheden aan het asfalt uitgevoerd worden.
Bergen is een grote stad, dus hier kan ik geld pinnen.
Via Putbus en Garz komen we bij de pont van Glewitz, die ons overzet naar het vaste land. Hier hebben we de keuze
om over de nieuwe geasfalteerde, drukke straat van Rheinberg naar Greifswald te gaan of over de oude geplaveide,
rustige straat. We kiezen de oude en we komen 16 km. verder goed door elkaar gehusseld in Greifswald aan. De geplaveide
straten zien er zo goed uit, maar om op te fietsen is het een ramp.
Onze buurman op de camping komt uit Holland. Ze fietsen langs de Duitse Hanzesteden. (Hanze = een verbond van individuele
handelaars of handelssteden die een gemeenschappelijke buitenlandse markt bestreken. Het doel van de Hanze was
onderlinge bescherming en uitschakeling van de concurrentie.) Ik wist niet dat er wel zo'n 200 steden zijn.
Marktdag in Greifswald |
Molen met een vakwerkhuis |
Veel daken van stro in Kemnitz |
Gahlkow - Pasewalk.
Dag 25 woensdag 8 juli 2009
afstand:-------------89,43 km.--------totaal 2209.03 km.
Daghoogte;-----------152 m.----------totaal ----6792 m.
Gemiddelde;---------19.3 km/uur
Temperatuur;----16 - 24º
Gereden tijd;--------4.38 uur----------totaal --125.24 uur
Gahlkow - Memnitz - Hanshagen - Anklam - Ferdinandshof - Pasewalk.
Zo'n weg of zo één |
erop rijden is lastig |
Het oude deel van de kerk is gebouwd met straatstenen |
Windmolenpark bij Anklam |
Stad Anklam |
Over avontuurlijke wegen rijden we soms over kinderkopjes en soms zelfs door het zand.
We komen door dorpjes en gehuchten en de gaten in de weg zijn niet altijd gemakkelijk te omzeilen.
Als we weer op de provinciale weg zijn, voelt het asfalt bijna zacht aan. We schieten lekker op. In Jatznick zijn
we bij het station als het opeens gaat stormen. We kunnen nog net een schuilplaats in schieten voor de regen, donder
en bliksem. Na een half uurtje is het ergste noodweer voorbij.
Voordat we verder gaan, vraag ik in Pasewalk eerst of de camping 20 km. verder nog wel bestaat. Nee, dus!!
Maar de stad stelt het grasveld ter beschikking aan fietsers, zoals wij en we kunnen onze tent nog gewoon op het
gras zetten, tegen een borgsom van € 20 krijgen we de sleutel van de sanitaire ruimte. En de overnachting kost
€ 10.
Als we bij het grasveld aankomen zijn wij verrast over de goede sanitaire ruimte,het gebau is bijna nieuw.
Er is niemand, we kunnen de fietsen binnen zetten.
In Pasewalk mogen kanovaarders en fietsers gebruik maken |
van deze accommodatie |
Pasewalk - Parsteinersee.
Dag 26 donderdag 9 juli 2009
afstand:--------------84,77 km.-------totaal 2293.38 km.
Daghoogte:-------------360 m.--------totaal---- 7152 m.
Gemiddelde:-----------17.5 km/uur
Temperatuur;------16 - 23º
Gereden tijd;-----------4.50 uur ------totaal --130.14 uur
Pasewalk - Prenzlau - Greifenberg - Angermünde - Parsteinersee.
Deze plant staat tussen de weegbree, is alleen iets intenser van kleur |
||
Stadpoort in Prenzlau |
|
Angermünde |
Marktplein in Angermünde |
Zoals afgesproken, komt de jongeman 's morgens de sleutel halen.
Het is droog, maar er staat een krachtige wind. Daar moeten we tegenin. Het is de hevigste tegenwind van deze tour
tot nu toe.
Tot Flensburg kwam de wind steeds uit het noorden, toen we naar het oosten fietsten, naar Rügen, was de wind
oostelijk.
Als we het weerbericht horen, geloven we onze oren niet. De wind draait naar het zuidwesten. Juist nu wij naar
het zuiden gaan. Over geluk gesproken!!!!
Het enige positieve is dat je met een e-fiets ook tegenwind met gemak de 20 km/uur haalt. Dus de Flyer voorop en
ik in de luwte erachter.
Via Prenzlau en Angermünde, waar we een iets langere pauze houden om uit te rusten, komen we in Parsteinersee
aan.
Tussen Prenzlau und Angemünde |
Oogst in een windmolenpark |
Parsteinersee - Bad Saarow.
Dag 27 vrijdag 10 juli 2009
afstand:---------102.69 km.--------totaal 2396.07 km.
Daghoogte:----------374 m.--------totaal-----7499 m.
Gemiddelde;--------18.1 km/uur
Temperatuur;--16 - 20º
Gereden tijd;-------5.39 uur--------totaal --135.53 uur
Parstein - Bad Freienwalde - Wriezen - Prötzel - Münchenberg - Fürstenwalde - Bad Saarow.
De concertzaal in Bad Frauenwalde is een vroegere ziekenhuiskerk (1696) |
Deze ooievaars hebben een warm plekje uitgezocht in deze schoorsteen. |
Bijna alle Duitse steden hebben wel een poort, hier die van Münchenberg |
De wind is weer erg krachtig, bijna stormachtig, en we vragen ons af of er nog meer beproevingen
komen.
Na onze rustpauze in Bad Freienwalde wordt het opeens erg donker. En spoedig opent de hemel zich. Bakken regen,
donder en bliksem. Het kàn dus nog erger!
Na een kwartiertje gaat de stortregen over in lichte regen, dan komt plotseling de zon weer tevoorschijn en ook
de wind is gaan liggen.
Wij willen vandaag naar de Scharmützelsee. In Fürstenwalde begint het echter weer te regenen. Ik kijk
even of er in de buurt een jeugdherberg is. Het is nog 10 km. naar Bad Saarow. En 3 km.verder hebben ze, in Pieskow,
hopelijk nog een plaatsje voor ons. Het is tenslotte vrijdagavond. Met dit weer in een tent is geen pretje.
Bad Saarow - Bagenz (Cottbus)
Dag 28 zaterdag 11 juli 2009
afstand:------------102,91 km.------totaal 2498.98 km.
Daghoogte:------------201 m.-------totaal ----7700 m.
Gemiddelde;----------19.9 km/uur
Temperatuur;----16 - 23º
Gereden tijd;---------5.10 uur-------totaal --141.03 uur
Bad Saarow - Lindenberg - Beeskow - Friedland - Lieberose - Peitz -Heinersbrück - Roggoser - Laubsdorf - Bagenz
( Talsperre Spremberg ).
Twee torens in de stadsmuur van Beeskow |
De 8 partnersteden van Friedland |
In deze buurt liggen veel zonnebloemvelden langs goed onderhouden wegen. Ze geven de omgeving
een zonnig tintje. Het is nog een beetje fris, maar om te fietsen is de temperatuur heerlijk.
We ontbijten in Friedland. Een Poolse fietser heeft zijn koffie bijna op, maar blijft nog even zitten voor een
praatje. Hij is pas gepensioneerd en binnenkort geeft hij een groot feest voor zijn (ex)collega's.
We picknicken aan de oever van een meertje. Het uitzicht op de 9 koeltorens van een bruinkoolcentrale zou een lid
van Greenpeace niet vrolijk maken, maar 10 km. verder zien we een mooie tegenhanger van de koeltorens, een windmolenpark
met zeker 25 - 30 molens.
Op de weg naar de camping worden we nog eens stevig door elkaar geschud.
Ik ben vandaag gevallen. Ik lette te veel op de gaten in de weg, kwam daarbij te dicht achter Rika, raakte haar
achterwiel en …. Oeps mijn evenwicht verloren.
Daarbij is de spiegel van mijn helm gebroken. Lijmen heeft geen nut en ik kan hier niet aan een nieuwe komen. Ik
koop er één als ik weer terug ben in Zwitserland, want ik ben eraan gewend geraakt.
Bij Lieberose verbouwen ze zonnebloemen en graan |
Peitz, bruinkoolcentrale |
Spreestauwehr Bagenz - Tauscha (Radeburg)
Dag 29 zondag 12 juli 2009
afstand:-----------87,22 km.------totaal 2586.62 km.
Daghoogte:----------176 m.-------totaal ----7876 m.
Gemiddelde;--------19.3 km/uur
Gereden tijd;-------4.30 uur ------totaal --145.33 uur
Bagenz - Spremberg - Hoyerswerda - Berndorf - Swepnitz - Königsbrück - Tauscha.
Spremberg |
Königsburg |
We beginnen onze etappe van vandaag met een appel en een banaan.
Er is bijna geen verkeer op de wegen, wel veel bomen er naast. Het zijn eikenbossen met hier en daar een verdwaalde
berk of beuk. De velden staan er kaal bij, omdat de oogst al binnen is.
Hoyerswerde is een afgang! Dat er een bakker open is, maakt veel goed. De zon laat zich maar af en toe zien, maar
de regenkleding blijft waar hij is.
We zoeken vlak bij Dresden een camping, zodat we morgen vroeg in de stad kunnen zijn. Een stelletje dat ook op
de fiets onderweg is, raadt ons aan om via Radeburg en Mauritzburg naar Dresden te gaan. Dicht bij Radeburg zien
we een bordje naar een camping: deze ligt diep in het bos aan een meertje. Dat het een grote camping is, merk je
niet, door de bomen.
In dit bos ligt de camping van |
Tauscha aan een meertje |
Tauscha - Freiberg.
Dag 30 maandag 13 juli 2009
afstand:--------------78,62 km.-------totaal 2665.2402 km.
Daghoogte:-------------721 m.--------totaal-------8597 m.
Gemiddelde;----------15.3 km/uur
Temperatuur;----18 - 26º
Gereden tijd;---------5.06 uur--------totaal -----150.39 uur
Tauscha - Radeburg - Mauritzburg - Dresden - Freital - Freiberg.
Jachtslot Mauritzburg |
Een fietspad naar Dresden |
De tent is helemaal droog, hoewel hij maar 10 meter van het water af gestaan heeft. Ik
ben er nog steeds niet achter, waarom hij soms droog en soms drijfnat is.
We rijden weer over de Deutsche Alleenstraße, die zijn naam alle eer aandoet.
In Mauritzburg komen we langs een jachtslot met een stoeterij. We zien hoe de paarden verzorgd worden.
Over deze straat komen we direct in het centrum van Dresden. De buitenwijken zijn vervelend en grauw. Het centrum
daarentegen is een juweeltje.
Vanuit de verte is de beroemde "Semperopera" (1841) al te zien. Dresden ligt in een keteldal en wordt
door de Elbe verdeeld in Altstadt (op de linkeroever) en Neustadt (op de rechteroever).
Als we over de brug komem, staan we voor de kathedraal. Links staat de Frauenkirche (1726 - 1743), waarvan de koepel
(Stenen klok) op 15 febr.1945 tijdens het bombardement is ingestort. Tot in de 90er jaren was het een zichtbare
waarschuwing tegen oorlog.
Met giften uit de hele wereld is de koepel weer in de oorspronkelijke vorm herbouwd.
Toen we in augustus 2005 hier waren, was hij nog niet helemaal klaar. Daarom zijn we des te blijer dat er juist
een rondleiding is, waar we aan deel kunnen nemen.
De weg terug, de stad uit, naar Freital is niet moeilijk te vinden. We komen nu in het oostelijk deel van Saksisch
Zwitserland, heuvelachtig!!
De kathedraal in Dresden |
O.L. Vrouwenkerk Dresden |
Freital |
Freiberg - Schneeberg.
Dag 31 dinsdag 14 juli 2009
afstand:------------82,88 km.------totaal 2748.12 km.
Daghoogte:---------1000 m.-------totaal ----9597 m.
Gemiddelde;--------15.8 km/uur
Gereden tijd;-------5.15 uur ------totaal --155.54 uur
Brand-Erbisdorf - Eppendorf - Borstendorf - Zschopau - Zwönitz - Aue - Schneeberg.
De revier Flöha |
De Zschopau |
Mooie stille wegen |
Wij zitten nu midden in het Ertsbgebergte, aan de daghoogte zie je wel dat we aardig moeten
klimmen. De omgeving is schitterend, veel eikenbossen. En eigenlijk zou je even moeten stilstaan om alle indrukken
te verwerken.
We steken twee rivieren over, de Flöha en de Zschopau. We gaan licht klimmend langs de oever van de rivier
verder. Via Wolkenstein rijden we 50 kilometer door bergachtig landschap naar Schneeberg.
Schneeberg is een kuurplaats met 2 campings. De sanitaire voorzieningen zijn beslist de mooiste van de hele reis.
Schneeberg - Bad Brambach
Dag 32 woensdag 15 juli 2009
afstand:---------------73,05 km.-------totaal 2821.17 km.
Daghoogte;------------1051 m.--------totaal ---10648 m.
Gemiddelde;-----------14.9 km/uur
Temperatuur;------16 - 20º
Gereden tijd;----------4.52 uur--------totaal ---160.46 uur
Schneeberg - Zschorlau - Eibenstock - Schönheide - Schöneck - Markneukirchen - Schönlind - Bad Brambach.
Leistenen daken in de Harz, zoals in de Eifel |
Vanuit Markneukirchen gaat een tamelijk steile weg omhoog. 19% |
Vanuit het Ertsgebergte komen we in het Vogtland , de naam verandert, maar het landschap
niet.
Vandaag is het weer een spelbreker, we moeten een paar maal de regenkleding aandoen. De natuur is overweldigend,
de eikenbossen maken plaats voor dennenwouden. De daken van de huizen zijn van leisteen, hetzelfde als aan de andere
kant van Duitsland, in de Eifel.
Op de B283 is het rustig. Wegens werkzaamheden moeten we uitwijken, dat is nou eenmaal zo in Duitsland. Het maakt
niet uit hoe groot de omweg is, de weg wordt gewoon afgesloten.
Daardoor komen we door Eibenstock, mooi gelegen op een helling en er is een bakker met veel lekkers.
Via Schöneck bereiken we Markneukirchen. De VVV regelt een privé-overnachting in Bad Brambach, 15 kilometer
verderop. Daar doen we 1½uur over.
Een tamelijk steil oplopende weg ( een stijgingspercentage van 19%) om mee te beginnen, ik moet twee keer afstappen
om bij te komen. Een nieuw hoogterecord. Dan naar beneden naar Schönlind
Terugblik op de heuvels van het Vogtland |
Bad Brambach - Neustadt an der Waldnaab.
Dag 33 donderdag 16 juli 2009
afstand:---------------77,98 km.---------totaal 2899.15 km.
Daghoogte;--------------497 m.----------totaal --11145 m.
Gemiddelde;------------18.5 km/uur
Temperatuur;-------19 - 30º
Gereden tijd;-----------4.30 uur----------totaal -165.16 uur
Bad Brambach - Tsjechische grens - Frantiskovy - Cheb - Waldsassen - Mitterteich - Tirschenreuth - Neustadt an
de Waldnaab.
20 km. door Tsjechoslowakije |
Cheb is een mooie Tsjechische stad |
De basiliek in Waldsassen in Bayern. We beginnen met het 10e Bundesland op onze reis |
||
Cheb |
|
Tirschenreuth |
We nemen afscheid van de gastvrouw en fietsen richting Tsjechische grens. We pauzeren in
de stad Cheb (Eger) en bekijken de stad.
In een gezellig restaurant bestel ik een kop warme chocolademelk. Ik krijg iets wat het midden houdt tussen chocoladepasta
en melk, en krijg er een lepel bij. Ander land, andere regels, maar het smaakt lekker.
Na nog 5 kilometers zijn we weer in Duitsland, het 10e en laatste Bundesland op onze reis, Bayern.
In Waldsassen staat een geweldige basiliek. Vanmorgen vertelde onze gastvrouw dat we die beslist moesten gaan bekijken.
De kerk is gesierd met bonte fresco's van engelen en heiligen en veel bladgoud. Op elk zijaltaar staat een glazen
kist. Niet met een enkel relikwie, maar met een heel gemummificeerd lichaam. Deze zijn gekleed in een prachtige
gewaden. De handen zijn gesierd met ringen. Ook dragen ze mooie halskettingen. Ik krijg het beklemmende gevoel
aangekeken te worden door deze heilige doden.
In Tirschenreuth, een stadje met onberispelijk onderhouden huizen op het gezellige marktplein, horen we dat de
dichtstbijzijnde camping in Neustadt a.d.Waldnaab is.
's Avonds is er een uitvoering van de plaatselijke blaaskapel.
Een opeenvolging van verschillende melodieën, waaronder "die schöne blaue Donau", schalt over
de camping. Heel toepasselijk, over 2 dagen zullen we zelf zien hóe blauw de Donau nu eigenlijk is.
Tirschenreuth - Neustadt an der Waldnaab |
veel huizen hebben een zonnecollector op het dak |
Een blaaskapel op de camping |
Neustadt an der Waldnaab - Eixendorfer Stausee (Rötz)
Dag 34 vrijdag 17 juli 2009
afstand:-----------79,38 km.-------totaal 2978.53 km.
Daghoogte:----------961 m.--------totaal---12106 m.
Gemiddelde;--------17.5 km/uur
Gereden tijd;-------4.31 uur-------totaal -169.47 uur
Neustadt an der Waldnaab - Weiden - Oberviechtach - Rötz - Eixendorfer stuwmeer.
Tirschenreuth |
Oberviechtach |
Langs de B22 liggen alleen op sommige gedeelten fietspaden. Wij zijn nu in de "Oberpfalz".
Het volgende dorpje heeft de toepasselijke naam: Weil in der Oberpfalz.
Weil heeft in het centrum net zulke huizen als Amsterdam, ze zijn alleen gepleisterd en in allerlei kleuren geschilderd.
In Oberviechtach ontmoeten we op een terrasje 2 wandelaars. Zij zijn nu voor de 9e dag onderweg. Elke dag lopen
ze ca. 20 km. Ieder draagt 10 kilo in een rugzak.
Ik heb liever het dubbele gewicht aan mijn fiets.
De camping van Eixendorfersee ligt op een helling en is in terrassen aangelegd. Vanaf deze terrassen heb je een
prachtig uitzicht over het meer met de omliggende bossen.
Aangelegd in terrassen |
Eixendorfersee |
Eixendorfer Stausee - Straubing.
Dag 35 zaterdag 18 juli 2009
afstand:--------------82,47 km.--------totaal 3143.79 km.
Daghoogte:------------425 m.----------totaal --12531 m.
Gemiddelde;----------18.3 km/uur
Temperatuur;----15 - 18º
Gereden tijd;---------4.29 uur ---------totaal --174.16 uur
Eixendorfersee - Rötz - Cham - Stallwang - Straubing.
Veel kunstmatig aangelegde dijkjes |
Traditioneel ingericht eethuis |
De poort is geschilderd in Beierse kleuren |
Vannacht ben ik opgestaan om de tenten te verankeren met stormlijnen. Nu zie ik pas hoe
erg het tekeer is gegaan, overal liggen afgewaaide takken, zelfs hele bomen liggen om.
Als we een paar kilometer onderweg zijn, begint het te regenen. Eerst sijpelen haast onmerkbaar fijne druppels
uit de lucht, dan wordt het motregen en dan echte regen. Zonder onderbreking. Soms hard, en soms zijn het maar
een paar druppels. Als we 33 km. verder in Cham komen, genieten we eerst van een uitgebreid ontbijt. Aansluitend
gaan we naar de VVV om een kamer reserveren in de jeugdherberg van Straubing. We hebben geluk dat in Beieren de
vakantie pas in augustus begint. Er is plaats genoeg.
Het middagmaal bestellen we in Stallwang. De kroeg is traditioneel ingericht naar oude katholieke gewoonten, in
de hoek hangt een groot kruisbeeld en voor de voordeur staat een gilde-boom, we zijn in Beieren.
Het Beierse woud is een adembenemend mooie omgeving, zonde dat het de hele dag regent.
Het merkteken van Straubing |
op zondagmorgen |
Straubing - Passau
Dag 36 zondag 19 juli 2009
afstand:----------109,59 km.--------totaal 3253.38 km.
Daghoogte:----------226 m.---------totaal---12757 m.
Gemiddelde;--------19.4 km/uur
Temperatuur;--18 -- 23º
Gereden tijd;--------5.38 uur--------totaal--179.54 uur
Straubing - Deggendorf - Vilshofen - Irring - Passau - Irring.
Donau^ ---------- Mariaposching> |
Brücke vor Deggendorf |
Het water staat hoog in de Donau Links en rechts Deggendorf. |
Op zondagmorgen hebben we de stad voor ons alleen, iedereen slaapt uit. Een sightseeing
door een uitgestorven stad is een ervaring op zich.
Al snel vinden we één van de bekendste fietspaden van Europa, de Donauroute. (De route loopt langs
de Donau door Duitsland, Oostenrijk, Slowakije en Hongarije. En heeft een lengte van 1500 km )
In Deggendorf zitten we allerheerlijkst op een terrasje te genieten, en we zijn niet alleen. Veel fietsers die
ook het Donau fietspad volgen.
We blijven op de noordoever tot Vilshofen, dat zelf op de zuidoever ligt. Om het stadje te bekijken gaan we over
de brug naar de andere kant.
We komen weer terug op de linkeroever en rijden door naar Passau, daar moeten een jeugdherberg en een camping zijn.
We vragen aan passanten de weg naar de "jugi" en de camping, het antwoord luidt; "aan de overkant".
We vinden 2 bordjes, de een wijst ons een weg omhoog naar de jeugdherberg en volgens de andere moeten we juist
langs de Donau blijven, stroomopwaarts.
We volgen de aanwijzing en komen op een eenrichtingsweg.
Bij een benzinepomp vragen we of we zo goed gaan. Het zou nog 2 km. zijn. Na 5 km. zijn we weer in Irring, precies
daar waar we een uur geleden ook waren.
Deze camping zijn we net voorbij gereden, omdat we op de camping van Passau wilden overnachten. Later komen we
erachter dat daar toch wel een camping is, maar dat hij niet op de richtingsbordjes aangegeven staat.
Deggendorf |
Vilshofen |
Donaufietspad |
Donau met fietspad Links en rechts Vilshofen |
10 km voor Passau gaat de autobaan over deze brug |
Irring - Braunau (Oostenrijk)
Dag 37 maandag 20 juli 2009
afstand;--------------83,21 km.--------totaal 3336.59 km.
Daghoogte:------------260 m.----------totaal --13017 m.
Gemiddelde;----------17.6 km/uur
Temperatuur;----16 - 25º
Gereden tijd;---------4.43 uur---------totaal --174.37 uur
Irring - Passau - Innradweg - Neuhaus - Pocking - Kirchham - Ering - Braunau ( Oostenrijk ).
Donauschluis |
Stadhuis in Passau |
De dom in Passau |
Een tuin naast het fietspad langs de Inn |
Stuw in de Inn |
Ik zet mijn fietscomputer op 0 om te zien hoeveel kilometer wij gisteren teruggefietst
zijn. Het zijn er 11, dus 22 in totaal. Op een fietspad is een omweg niet zo'n ramp, maar op zo'n gevaarlijke weg
is elke km. er 1 teveel.
Passau is een bezienswaardige stad en we fietsen er dwars doorheen. Rika moet nog even wat geld halen.
Er stromen 2 rivieren bij Passau in de Donau, vanuit het noorden komt de Ilz, die ontspringt in het Beierse Woud
en vanuit het zuiden de Inn ( bron op 2645 m. hoogte bij de Malojapas in het Zwitserse Graubunden ).
Wij willen naar het zuiden dus volgen we de Inn.
De eerste 10 kilometer rijden we over grindwegen, door een bos met de rivier aan de linkerkant. Soms is het stijgingspercentage
wel 15%. De enige camping in de buurt is in Braunau. Wegens bouwwerkzaamheden moeten we bij Ering de B-weg af en
kunnen bij een waterkrachtcentrale de rivier over om op Oostenrijkse kant van de rivier langs de oever verder te
rijden naar Braunau.
Koffiepauze in Ehring |
Kapel in Tutting |
Een slot op de Oostenrijkse kant |
Dag 38 dinsdag 21 juli 2009
afstand:------------93,42 km.--------totaal 3430.0102 km.
Daghoogte:----------445 m.----------totaal -----13462 m.
Gemiddelde;-----------18 km/uur
Temperatuur;----19- 30º
Gereden tijd;--------5.11 uur---------totaal ---189.48 uur
Braunau - Marktl - Neuötting - Mühldorf - Waldkraiburg - Aschau - Gars - Soyen.
Miljoenen doden manen |
Stadspoort Braunau |
Geboortehuis van Hitler |
De boer en de pastoor hebben dezelfde klok |
De Inn bij Marktl (geboorteplaats van Paus Benediktus XVI) |
In Braunau komen we langs een huis met een herdenkingssteen op het trottoir. Daarop staat
te lezen: voor vrede, vrijheid en democratie.
nooit meer fascisme, miljoenen dode mannen.
In dit huis werd Hitler geboren.
We rijden verder stroomopwaarts langs de autobaan tot Neuötting. Het is een mooie plaats met een groot plein
in het centrum, ideaal om even uit te rusten.
Over de B12 rijden we tot Mühldorf en dan op een binnenweg via Waldkraiburg en Gars tot Lengmoos. Hier vandaan
is het nog 4 km. tot de camping in Soyen. Oh wee, we zien het bekende bordje; "omleiding". In plaats
van 4 km. worden het er 15, gelukkig heeft deze weg een fietspad.
Marktplein Neuötting |
Eigenaardige nesten |
Zonnecollectoren |
Rika op haar E - fiets Flyer |
Camping in Soyen |
Gilde boom in Soyen |
Soyen - Stallauer Weiher (Bad Tolz)
Dag 39 woensdag 22 juli 2009
afstand;---------------96,64 km.---------totaal 3526.65 km.
Daghoogte:--------------679 m.----------totaal---14141 m.
Gemiddelde;------------17.7 km/uur
Temperatuur;-------20 - 30º
Gereden tijd;------------5.27 uur---------totaal--195.15 uur
Soyensee - Rott am Inn - Lampferding - Tuntenhausen - Beyharting - Bruckmühl - Westerham - Weyarn - Warngau
- Piesenkam - Sachsenkam - Bad Tölz.
Tussen Rott und Tuntenhausen |
Dit is veel te zien in Beieren |
Zie je de kerk zo als je aangeschoten naar huis komt? |
Beyharting Johan-Baptist-Kerk |
|
|
Religie is diep in het Beierse leven verankerd |
|
Ofschoon het niet heeft geregend, is de tent drijfnat. Bijna windstil. Een man aan een
tafeltje naast het onze in Rott am Inn, die ook ontbijt, is heel geïnteresseerd in onze reis. Hij vraagt of
hij op mijn kaart de beste weg naar Bad Tölz mag intekenen. Hij vertelt dat het misschien niet de gemakkelijkste
weg (2 x 17% en een daghoogte van 679 m.) is, maar wel de mooiste en de rustigste. Op de TV had ik al eens beelden
van Bad Tölz gezien, maar in werkelijkheid is het nog mooier. De stranden langs de Isar dragen er ook aan
bij, dat de stad aantrekkelijk is voor toeristen.
Op de camping van Stallauer Weiher drinken we ter afsluiting van deze zweterige dag een lekkere koele pul bier.
Vandaag zien we voor de tweede keer zo'n bord |
De Alpen op de achtergrond |
|
|
Kerk in Bad Tölz |
|
Bad Tölz |
De Isar in Bad Tölz |
Bad Tölz - Lechbruck
Dag 40 donderdag 23 juli 2009
afstand:----------------72,72 km.-----------totaal 3599.37 km.
Daghoogte:--------------556 m.-------------totaal---14697 m.
Gemiddelde;------------17.1 km/uur
Temperatuur;------20 - 35º
Gereden tijd;-----------4.14 uur-------------totaal--199.29 uur
Bad Tölz - Bichl - Sindelsdorf - Murnau - Bad Kohlgrub - Steingaden - Lechbruck.
Beschilderd huis in Bad Tölz |
Bad Kohlgrub |
Bad Kohlgrub |
De tent is kurkdroog. Over de B427 rijden we in westelijke richting, de westenwind wordt
steeds heftiger. Hevige rukwinden dwingen ons de Bundesstraße te verlaten en ons heil te zoeken op kleinere
weggetjes.
In Murnau ligt een camping aan een meertje, maar het is nog te vroeg om al te stoppen. Kohlgrub is een leuke plaats,
winkels genoeg om alles te kopen voor een picknick.
's Middags rijden we nog ca 40 km. via Steingaden naar Lechbruck. Er is genoeg tijd om de fietskettingen met ontvetter
en schoon te maken. Dan kan ik ze morgenvroeg weer invetten.
Dit is de "romantische straat" |
20 Km. verboden voor auto's |
Lechbruck - Isny
Dag 41 vrijdag 24 juli 2009
afstand:-----------91,37 km.----------totaal 3690.74 km.
Daghoogte:----------780 m.-----------totaal ---15477 m.
Gemiddelde;--------17.9 km/uur
Temperatuur;---17 - 24º
Gereden tijd;-------5.06 uur----------totaal---204.35 uur
Lechbruck - Burggen - Marktoberdorf - Unterthingau - Wilpoldsried - Betzigau - Kempten - Buchenbreg - Isny.
Kempten |
Tussen Kempten en Isny |
|
|
Marktoberdorf |
|
Voor Kempten met de alpen op de achtergrond |
Als we Lechbruck uitrijden is het in het zuidoosten bewolkt, in het noordwesten is de lucht
stralend blauw. We rijden eerst langs het stuwmeer en later langs de rivier Lech over een weg die voor auto's is
afgesloten. Na 20 km. komen we weer op de B472. Het is windstil en erg rustig op de weg. We hebben er 45 km. opzitten
als we in Marktoberdorf aankomen. Vrijdag is marktdag, een drukte van jewelste.
Als we het ontbijt op hebben, staan er 4 mensen in pensioensgerechtigde leeftijd bij de E-fiets en willen er alles
van weten, voordat ze er eventueel ook een kopen.
We zijn het zat om over de B472 te rijden en zoeken een binnenweg uit die door kleine boerendorpjes gaat.
Het valt ons op dat er hier in Beieren veel huizen zijn met zonnecollectoren. In Noord-Duitsland zagen we er ook
zo veel. Ik denk dat dat aan de subsidie ligt, die natuurlijk in elk Bundesland verschillend kan zijn.
Van Kempten tot Buchenberg is 5 km., over deze afstand moeten we 1000 m. omhoog. Rika is ver voor me en passeert
een man. Hij ziet dat ik een eind achterblijf, kijkt mij aan, kijkt weer naar Rika …. Je ziet hem bijna denken;
een vrouw voorop en de man ver achter.Dat kan niet kloppen.!!!
Isny is een prachtig stadje. Mooie torens met ui-vormige koepels en kleurige façaden op een gezellig marktplein.
Isny ligt in Baden-Württemberg.
Op de weg tussen Kempten und Isny |
Isny - Steckborn (Zwitserland)
Dag 42 zaterdag 25 juli 2009
afstand:------------113,06 km.---------totaal 3803.38 km.
Daghoogte;------------795 m.----------totaal ---16272 m.
Gemiddelde;----------18.3 km/uur
Temperatuur;----14 - 25º
Gereden tijd;---------6.09 uur----------totaal--210.44 uur
Isny - Eglofs - Wangen - Neukirch - Steinenbach - Langnau - Kressbron - Friedrichshafen - Meersburg - Konstanz
- Steckborn.
Isny met 3 Torens |
Historische optocht in Wangen |
|
|
Isny Centrum |
|
De hoogte van de hop in vergelijking met de fiets |
||
Stadspoort Wangen |
|
Gilde boom aan het meer van konstanz |
Er is een fietspad tot Eglofs, de rest van de etappe is o p p a s s e n geblazen.
Het verkeer blijft op deze zaterdag binnen de perken, in de stad is het echter erg druk: er is straks een optocht
. Er lopen mensen in middeleeuwse kledij rond, mannen met valse baarden en vrouwen dragen fruitmanden.
Na de optocht willen we Wangen weer uit, maar dat is niet zo gemakkelijk. Een politieman wijst ons een sluipweg.
We vinden de rivier, Angen, waar we tot Kressborn aan de Bodensee grotendeels langs kunnen rijden. Vanmiddag rijden
we langs de Bodensee via Friedrichshafen naar Meersburg.
Met de laatste pont van deze reis varen we naar Konstanz. Tot Steckborn kennen we de weg. Op de camping is een
stuk afgezet voor fietsers die de Bodensee rondfietsen.
Wijnranken aan de Bodensee |
Pond Meersburg - Konstanz |
Een voor fietsers gereserveerd stuk camping |
Steckborn - Bremgarten
Dag 43 zondag 26 juli 2009
afstand:----------118,36 km.-----------totaal 3921.74 km.
Daghoogte:-----------514 m.-----------totaal ---16786 m.
Gemiddelde;---------20.3 km/uur
Temperatuur;---14 - 27º
Gereden tijd;--------5.49 uur----------totaal---216.38 uur
Steckborn - Schaffhausen - Neukirch ( Klettgau ) -Lauchringen - Waldshut - Brugg - Bremgarten.
Klettgau |
Neunkirch |
Bij deze brug zijn we de ronde om Duitsland begonnen |
Tot slot een lekkere maaltijd in Waldshut |
|
|
Diessenhofen |
|
Al vroeg zijn we op pad. We rijden langs de "Untersee"en even later zien we aan
de rechterkant de Rijn. Om 9.00 uur zijn we al in Schaffhausen. In Zwitserland zijn de bakkers op zondag dicht,
maar op alle grote stations is een restauratie; die zijn 's zondags wel open. Er zijn zelfs verse "Gipfeli"(
gevulde hoorntjes).
Een man aan een naburig tafeltje raad ons aan door Klettgau te rijden. Het gaat lekker vandaag, zal het "paardje
de stal ruiken"?
Nee, het is vandaag de eerste dag dat we de wind in de rug hebben. Het voelt alsof ik een hulpmotor heb ingeschakeld,
na 3000 km. tegenwind.
Om exact 12.00 uur zijn we in Waldshut. Het rondje Duitsland zit erop!
Dat moeten we vieren.
We bestellen een lekker middagmaal met een alcoholvrij biertje. Een glas wijn drinken we thuis, dat is nog 40 km.
rijden.
Weer thuis |
in Bremgarten |